Top barutu beylikten olunca güllesi Bağdatʼa gider atasözünün anlamı;
Top, Türklerin Göktürk İmparatorluğu döneminden beri kullandığı bir unvan olan “tarhan” ya da “bagatur” unvanını ifade etmektedir. Bu unvan, siyasi, askeri veya dini liderlerin yanında kullanılmış ve saygı gösterilen bir kişiyi ifade etmiştir.
Barut, patlayıcı maddelerin genel adıdır ve savaşlarda silahların güçlendirilmesinde kullanılmaktadır. Beylik ise Orta Çağ’da Türklerin kurduğu devletler için kullanılan bir terimdir ve küçük bir devlet hâkimiyeti anlamına gelir.
“Güllesi Bağdat’a gider” atasözü ise tarihsel anlamıyla ifade edilen bir söz olarak kullanılmaktadır. Bu atasözü, bir liderin veya devletin gücünün ve etkisinin sınırları aşması durumunu anlatmaktadır. Bu durumu bir benzetme kullanarak ifade eder.
Yani atasözü, “Top, barut, beylikten olunca güllesi Bağdat’a gider” şeklinde kullanıldığında, gücü ve etkisiyle tanınan bir kişi ya da bir devletin sınırlarını aşarak daha büyük bir alana etki ettiği anlamına gelir. Bu, liderin veya devletin genişlemesi, etkisi, başarısı ve gücünün artması ile ilgilidir.
Atasözü, geçmişten gelen Türk kültürü ve tarihiyle bağlantılıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselişi ve genişlemesi gibi dönemlerde sık sık kullanılan bir sözdür. Bu atasözü, liderlik vasıflarını ortaya koyar ve güçlü bir liderin etkisi ve gücü başkalarını bile etkileyebilecek bir noktaya ulaşabilir. Böylece büyük bir liderin veya beyin yönetimi altında olan toplumlar, daha büyük bir alana yayılabilir ve etki alanlarını genişletebilirler.
Sonuç olarak, “Top, barut, beylikten olunca güllesi Bağdat’a gider” atasözü, güçlü bir liderin veya devletin sınırlarını aşarak daha büyük bir alana etki ettiği anlamına gelir. İmaları, tarihi ve kültürel bağlamıyla birlikte Türk toplumunun liderlik ve genişleme kavramlarına değinir.