Öksüz hırsızlığa çıkmış ay ilk akşamdan doğmuş atasözünün anlamı;
“Öksüz hırsızlığa çıkmış, ay ilk akşamdan doğmuş” atasözü, bir kişinin ya da bir gruba ait olmayan biri tarafından hırsızlık gibi kötü bir eyleme girişildiğini ifade eden bir deyimdir. Bu atasözü, bir kişinin veya grubun, sahip olduğu değerlere saygısızlık ederek, başkasının malını veya hakkını haksız yere ele geçirmeye çalıştığında kullanılır.
Atasözü, hırsızlık kavramı üzerinden bir ahlaki mesaj verirken, aynı zamanda ayın ilk akşamdan doğduğu ifadesiyle bir bağlantı kurar. Ayın ilk akşamdan doğması, henüz tam anlamıyla belirginleşmediği ve güçlü bir aydınlatma sağlamadığı anlamına gelir. Bu bağlamda, öksüz hırsızlığa çıkmak isteyen kişi veya grup, henüz güçlü bir pozisyona sahip olmadığı ve beceriksiz olduğu için başarısızlıkla sonuçlanma ihtimali yüksektir.
Atasözü, bir kişi veya grup arasında güç dengesizliğini ve dürüstlük ilkesine uygun hareket etme gerekliliğini vurgular. Başkasının malını veya hakkını çalmak isteyen kişinin, bu eyleminin başarısızlığa mahkum olduğunu ve sonunda hak ettiği cezayı alacağını belirtir.
Öksüz hırsızlığa çıkmış, ay ilk akşamdan doğmuş atasözü, ahlaki değerlere ve dürüstlüğe uygun hareket etmek gerektiğini anlatan bir uyarı niteliğindedir. Kişilerin sahip oldukları değerleri korumaları, haksız yere elde etmek istedikleri şeylere sahip olmak için hırsızlık gibi yasadışı yolları seçmemeleri gerektiğini öğütler. İnsanların başarılı olmak, saygı duyulan bir konuma gelmek veya başkalarıyla kıyaslandığında avantajlı duruma geçmek için dürüstlükten vazgeçmemeleri gerektiği anlamına gelir.