Oğlum deli malı neylesin oğlum akıllı malı neylesin atasözünün anlamı;
“Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin” atasözü, geleneksel Türk halk kültüründe sıklıkla kullanılan ve aslında bir uyarı niteliği taşıyan bir ifadedir. Atasözleri, genellikle uzun bir deneyim ve birikime dayanarak ortaya çıkan özlü sözler olup toplumda genellikle yaşlılardan gençlere aktarılan değerli öğütlerdir. Bu atasözü ise, insanların farklı bireyler olduklarını ve herkesin kendi doğasına ve yeteneklerine göre hareket etmesi gerektiğini vurgulayan bir mesaj içerir.
Atasözünde bahsedilen ‘deli malı’ ve ‘akıllı malı’ ifadeleri, bir kişinin zekâ seviyesi ya da akıl durumu hakkında fikir vermek için kullanılmaktadır. ‘Deli malı’, akıl sağlığı yerinde olmayan, düşüncesiz veya dikkatsiz olan kişileri ifade ederken, ‘akıllı malı’ ise düşünceli, akıllı ve dikkatli kişilere atıfta bulunur. Bu durumda, atasözü insanları iki ayrı gruba ayırarak, her bir bireyin kişisel yeteneklerinin farklılığını vurguluyor.
Atasözü, aslında her bir bireyin kendine özgü yetenekleri ve kişilik özellikleri olduğunu belirtir. Bir insanın ne yaptığı, nasıl bir davranış sergilediği veya nasıl bir karar aldığı, kişisel yeteneklerine, deneyimlerine ve düşünce yapısına bağlıdır. Öyle ki, her insanın farklı zeka seviyeleri, düşünce biçimleri ve davranış kalıpları vardır. Kimi insanlar daha hızlı karar verirken, bazıları daha fazla düşünerek hareket eder. Dolayısıyla, insanların becerileri ve kişilik özellikleri birbiriyle farklılık gösterebilir.
Bu atasözü, insanları yargılamadan önce onların kişisel yetenekleri ve düşünce biçimlerini göz önünde bulundurmamız gerektiği anlamına gelir. Herkesin bir yeteneği ve amaç doğrultusunda takip etmesi gereken bir yolu vardır. Başkalarına göre farklı olan bir kişiyi, o kişiye fayda sağlayan yeteneklerini değerlendirmeden veya anlamadan eleştirmemeliyiz. Bu atasözü, insanların çeşitliliğini ve farklılıklarını kabul etmemizi, insanların yeteneklerini takdir etmemizi öğretir.
Sonuç olarak, “Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin” atasözü, her insanın farklı yeteneklere ve düşünce biçimlerine sahip olduğunu belirterek, insanların farklılıklarını kabul etmemizi vurgular. Her bir bireyin kendi doğasına ve yeteneklerine uygun olan bir yol takip etmesi gerektiği fikrini destekler.