Helale cömertlik olmaz atasözünün anlamı;
“Helale cömertlik olmaz” atasözü, bir kişinin cömert davranırken, bunu doğru ve dürüst bir şekilde yapması gerektiğini vurgular. Bu atasözü, insanın cömertliğini kötü niyetli veya haksız yere kullandığı durumları ele almaktadır.
Cömertlik, bir kişinin elindeki imkânları, maddi veya manevi değerleri başkalarıyla paylaşırken gösterdiği davranışa verilen bir isimdir. Ancak cömertliğin özünde dürüstlük ve doğruluk yatar. Düşüncesizce veya hileli bir biçimde hareket eden kişilerin cömertlikleri genellikle kalıcı ve gerçek değildir. Bu kişiler, başkalarını kandırmak veya kendi çıkarları için kullanmak amacıyla cömertlik yaparlar. Bu da atasözümüzde belirtilen “helale cömertlik olmaz” anlamına gelir.
Bu atasözü, toplum içindeki adalet duygusuna vurgu yapar. Kişi, başkalarına yardım etmek ve paylaşmak yerine, sadece kendi çıkarlarını düşünerek hareket ettiğinde cömertlikten bahsedilemez. Çünkü cömertlik, karşılık beklemeden ve adalet ilkesine uygun olarak yapılmalıdır. Bu şekilde davranan kişiler, fayda beklemeden başkalarına yardım ederek toplumda olumlu bir etki yaratırlar. Ancak cömertlik, sadece maddi değerler üzerinden değil, aynı zamanda zaman, enerji, sevgi ve hoşgörü gibi manevi değerler üzerinden de gerçekleşebilir.
Atasözümüz, insanların cömertliklerini bir kandırmaca aracı olarak kullanmamalarını, dürüst ve adaletli bir şekilde davranarak gerçek bir cömertlik sergilemelerini öğütler. Bir kişi sadece kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiğinde cömertlikten söz etmek mümkün değildir. Eğer bir kişi helal olmayan yollarla cömertlik yaparsa, bu durum o kişinin gerçek bir cömertlik yapmadığını gösterir. Sonuç olarak, “helale cömertlik olmaz” atasözü, dürüst ve adaletli bir şekilde cömertlik yapmanın önemini vurgular.